Gestalt Psikolojisi Nedir? Gestalt psikolojisi, insan zihnine ve davranışına bir bütün olarak bakan bir düşünce okuludur. Çevremizdeki dünyayı anlamlandırmaya çalışırken Gestalt psikolojisi, sadece her küçük bileşene odaklanmamamızı önerir. Bunun yerine, zihnimiz nesneleri daha karmaşık sistemlerin öğeleri olarak algılama eğilimindedir.
Gestalt psikolojisindeki temel inanç, bütünsellik ya da bütünün, parçalarının toplamından daha büyük olduğudur. 1 Bu psikoloji okulu, insan duyum ve algı çalışmalarının modern gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
Gestalt Anlamı
Gestalt kabaca “konfigürasyon” veya bütün bir nesneyi oluşturmak için şeylerin bir araya getirilme şekli anlamına gelen Almanca bir kelimedir.
Gestalt Psikolojisinin Tarihi
Max Wertheimer’ın çalışmasından doğan Gestalt psikolojisi, kısmen Wilhelm Wundt’un yapısalcılığına bir yanıt olarak şekillendi.
Yapısalcılığın takipçileri psikolojik meseleleri mümkün olan en küçük parçalara ayırmakla ilgilenirken, Gestalt psikologları bunun yerine zihnin ve davranışın bütünlüğüne bakmak istediler. Bütünsellik ilkesinin rehberliğinde Wertheimer ve takipçileri, algının, şeyleri ayrı bileşenler olarak değil, tam bir bütün olarak görmeye dayandığı örnekleri belirlediler.
Immanuel Kant, Ernst Mach ve Johann Wolfgang von Goethe de dahil olmak üzere bir dizi düşünür Gestalt psikolojisinin gelişimini etkiledi.
Wertheimer, bir demiryolu sinyalinde değişen ışıkları izlerken phi fenomeni dediği şeyi gözlemledikten sonra Gestalt psikolojisini geliştirdi. 4 Phi fenomeni, iki sabit nesnenin hızlı bir şekilde art arda belirip kaybolduğu gösteriliyorsa hareket ediyormuş gibi göründüğü optik bir yanılsamadır. Başka bir deyişle, hareketin olmadığı yerde hareketi algılarız
Wertheimer, phi fenomenine ilişkin gözlemlerine dayanarak, şeyleri tek tek parçaları anlayarak değil, tüm algıyı görerek algıladığımız sonucuna varmıştır. Bir tren istasyonunda yanıp sönen ışıklar örneğinde, algıladığımız tek şey, bir ışığın iki nokta arasında hızla hareket ediyormuş gibi görünmesidir. Gerçek şu ki, iki ayrı ışık hiç hareket etmeden hızla yanıp sönüyor.
Etkili Gestalt Psikologları
Wertheimer’ın phi fenomenine ilişkin gözlemleri, Gestalt psikolojisinin başlangıcı olarak geniş çapta itibar görmektedir ve o, alanın temel ilkelerini duyurmaya devam etmiştir. Diğer psikologların da bu psikoloji okulu üzerinde etkisi oldu.
Wolfgang Köhler : Köhler, Gestalt psikolojisini doğa bilimlerine bağladı ve organik fenomenlerin iş başındaki bütünselliğin örnekleri olduğunu savundu. Ayrıca işitme eğitimi aldı ve şempanzelerde problem çözme yeteneklerine baktı.
Kurt Koffka : Wertheimer ve Köhler ile birlikte Koffka, alanın kurucusu olarak kabul edilir. Gestalt kavramını çocuk psikolojisine uyguladı ve bebeklerin şeyleri parçalara ayırmayı öğrenmeden önce bütünsel olarak anladıklarını savundu. Koffka, Gestalt ilkelerinin Amerika Birleşik Devletleri’ne getirilmesinde kilit rol oynadı.
Gestalt Psikolojisinin İlkeleri
Gestalt psikolojisi, insan algısının sadece çevremizdeki dünyada gerçekte ne olduğunu görmekle ilgili olmadığı fikrini ortaya koymaya yardımcı oldu. Aynı zamanda motivasyonlarımızdan ve beklentilerimizden de büyük ölçüde etkilenir.
Wertheimer, Gestalt algısının nasıl işlediğini açıklamak için ilkeler yarattı. Gestalt teorisinin en önemli ilkelerinden bazıları şunlardır:
Prägnanz: Bu temel ilke, şeyleri doğal olarak en basit biçimlerinde veya düzeninde algıladığımızı belirtir.
Benzerlik: Bu Gestalt ilkesi, benzer öğeleri renk, boyut veya yön gibi öğelere göre doğal olarak birlikte gruplandırmamızı önerir.
Yakınlık: Yakınlık ilkesi, birbirine yakın nesnelerin bir grup olarak görülme eğiliminde olduğunu belirtir.
Süreklilik: Bu prensibe göre bir doğru veya eğri üzerinde dizilen elemanları birbiriyle ilişkili, doğru veya eğri üzerinde olmayan elemanları ayrı olarak algılayacağız.
Kapanış: Bu, kapalı bir nesne oluşturan öğelerin bir grup olarak algılanacağını gösterir. Bir nesneyi anlamlandırmak ve bir kapanış oluşturmak için eksik bilgileri bile dolduracağız.
Ortak bölge: Bu Gestalt psikolojisi ilkesi, aynı sınırlı alanda bulunuyorlarsa nesneleri birlikte gruplandırma eğiliminde olduğumuzu belirtir. (Örneğin, bir kutunun içindeki nesneler bir grup olarak kabul edilme eğilimindedir.)
Gestalt Algı Kanunları
Gestalt Psikolojisinin Kullanım Alanları
Gestalt psikolojisinin, bazıları terapi, tasarım ve ürün geliştirme ile ilgili olanları içeren çeşitli kullanımları vardır.
Gestalt Terapisi
Gestalt terapisi , genel algının birçok faktör arasındaki etkileşime bağlı olduğu fikrine dayanır. Bu faktörler arasında geçmiş deneyimlerimiz, mevcut çevremiz, düşüncelerimiz, duygularımız ve ihtiyaçlarımız bulunmaktadır.
Gestalt terapisi şimdiye odaklanır . Geçmiş bağlam, kendinizi bir bütün olarak görmek için önemli olsa da, bir Gestalt terapisti, şimdiki deneyiminize odaklanmanız için sizi teşvik edecektir.
Araştırmalar, Gestalt terapisinin depresyon ve anksiyete semptomlarını tedavi etmede etkili olduğunu ve insanların güven kazanmalarına ve öz yeterlilik ve öz şefkat duygularını artırmalarına yardımcı olabileceğini öne sürüyor. 7 Genellikle grup terapisini yapılandırmanın yararlı bir yoludur .
Terapötik süreç, müşteri ve terapist arasındaki ilişkiye çok bağlıdır. Bir danışan olarak, terapistinizle yakın bir ortaklık kuracak kadar rahat hissetmelisiniz ve terapistiniz, düşüncelerinizi ve deneyimlerinizi tartışabileceğiniz tarafsız bir ortam yaratabilmelidir.
Terapötik Uyum Nedir?
1920’lerden başlayarak, tasarımcılar çalışmalarına Gestalt ilkelerini dahil etmeye başladılar. Gestalt psikolojisi, bu tasarımcıları, görsel nesneleri algılama biçimimizde belirli özellikleri paylaştığımıza ve hepimizin “iyi” tasarımı görme konusunda doğal bir yeteneğe sahip olduğumuza inandırdı. 8
Tasarımcılar, çalışmalarını oluşturmak için kontrast, renk, simetri, tekrar ve orantı algımızı kullanarak Gestalt kavramlarını benimsediler. 9 Gestalt psikolojisi, aşağıdakiler gibi diğer tasarım kavramlarını etkiledi:
Şekil-zemin ilişkisi: Bu, bir odak nesnesi (bir kelime, cümle veya görüntü gibi) ile etrafındaki negatif boşluk arasındaki kontrastı tanımlar. Tasarımcılar bunu genellikle etki yaratmak için kullanır.
Görsel hiyerarşi: Tasarımcılar, görsel bir hiyerarşi oluşturmak için görsel nesneleri algılama ve gruplama şeklimizi kullanır ve en önemli kelimelerinin veya görsellerinin ilk önce dikkatimizi çekmesini sağlar.
Çağrışım: Bu kavram yakınlık ilkesini içerir. Tasarımcılar bunu genellikle başlıklar, başlıklar ve listeler gibi metin öğeleri de dahil olmak üzere önemli nesnelerin nereye yerleştirileceğini belirlemek için kullanır.
Şekil-Zemin Algısı Sahneleri Ayırt Etmemize Nasıl Yardımcı Oluyor?
Ürün geliştirme
Ürün tasarımcıları, geliştirme sürecinde kararlarını bildirmek için Gestalt psikolojisini kullanır. Tüketiciler, Gestalt ilkelerini takip eden ürünleri sevme eğilimindedir. 10
Bu etki, ürünlerin kendi görünümlerinde, ambalajlarında ve reklamlarında görülebilir. Gestalt ilkelerini uygulamalarda ve dijital ürünlerde de görebiliriz. Yakınlık, benzerlik ve süreklilik gibi kavramlar, beklenen kullanıcı deneyimimiz için standart hale geldi. 11
Gestalt Psikolojisinin Etkisi
Gestalt psikolojisi, büyük ölçüde diğer psikoloji türleri tarafından kapsanmıştır, ancak saha üzerinde muazzam bir etkisi olmuştur. Kurt Lewin ve Kurt Goldstein gibi araştırmacılar, psikolojiye önemli katkılarda bulunmadan önce Gestalt kavramlarından etkilenmişlerdir. 2
Bütünün parçalarından farklı olduğu fikri, beyni ve sosyal davranışı anlamamızı etkiledi. Gestalt teorisi, vizyonu nasıl anladığımızı ve bağlamın, görsel illüzyonların ve bilgi işlemenin algımızı nasıl etkilediğini hala etkiler.
Gestalt terapisi hayatımızın birçok alanını etkilemeye devam ediyor. Bütünsel bir yaklaşıma yaptığı vurgu, diğer alanların yanı sıra bilişsel psikoloji , algı ve sosyal psikolojide önemli bir rol oynar.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Gestalt psikolojisini kim kurdu?
Gestalt psikolojisi, ilginç bir şekilde mahkeme salonundaki tanıklığı objektif olarak incelemek için bir yalan tespit cihazı geliştiren Çekoslovak psikolog Max Wertheimer tarafından kuruldu . 12 ]Wolfgang Köhler ve Kurt Koffka da Gestalt teorisinin kurucu ortakları olarak kabul edilir.
Gestalt psikolojisinin ilkeleri nelerdir?
Gestalt psikolojisinin temel ilkelerinin çoğu, benzerlik, yakınlık, süreklilik, kapanış ve ortak akıl gibi şeyleri nasıl grupladığımızı açıklar. Prägnanz başka bir Gestalt ilkesidir ve karmaşık şeyleri en basit biçimleriyle algılama eğiliminde olduğumuzu söyler. Prägnanz, bazen ilk kez 1914’te sunulan bir kavram olan basitlik yasası olarak anılır.
Gestalt psikolojisi neden önemlidir?
Gestalt psikolojisi, algı ve duyumları nasıl çalıştığımızı etkilemiştir. Ayrıca bilişsel süreçlerimizin sosyal olarak davranış biçimimizi nasıl etkilediğine dair anlayışımızı da artırır.
Gestalt psikolojisi günümüzde nasıl kullanılıyor?
Bazı terapistler, hastaların geçmişe odaklanmasına yardımcı olmak için Gestalt psikolojisini kullanır. Tasarımcılar ve ürün geliştiriciler, tasarımlarını daha çekici hale getirmek veya belirli öğelere diğerlerinden daha fazla odaklanmak için Gestalt teorisini de kullanır.